چهارمین پنل یازهمین همایش ملی بهرهوری، موضوع بهرهوری و فرهنگ را زیر ذره‌بین قرار داد.
به‌گزارش روابط عمومی انجمن بهرهوری ایران، چهارمین نشست تخصصی (پنل) یازدهمین همایش ملی بهرهوری ایران با موضوع بهرهوری و نوآوری با حضور دکتر محمد فاضلی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر احمد روستا استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی، دکتر مجید رعنایی معاون شورای عالی آموزش و پرورش و دکتر اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی عصر روز سه شنبه 27 مهرماه 1400 از سوی انجمن بهرهوری ایران در سالن شیخ بهایی صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد.
تعارض ملت و دولت است که بهرهوری را متوقف کرده است
در ابتدای این نشست دکتر محمد فاضلی، استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: وقتی گفته می‌شود مردم ایران رشد اقتصادی بالاتر، درآمد بیشتر، تولید ناخالص بالاتر و محیط زیست بهتر می‌خواهند و به دنبال این هستند که فرار مغزها روی ندهد، منابع هدر نرود، توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر شکل بگیرد و فرصت‌های بین‌المللی از ایران دریغ نشود، در واقع مردم ایران به دنبال بهرهوری هستند.
وی خاطرنشان کرد: نکته مهم در این زمینه این است که این مطالبات چگونه به عمل تبدیل شده و حمکران در جهت‌گیری‌های خود تغییر جهت ایجاد کند؟ وقتی که این مطالبات به اقدام سیاسی تبدیل نشود، اتفاق خاصی نمی‌افتد. ممکن است در میان شرکت‌ها یا دستگاه‌ها، برخی بهتر اداره می‌شوند ولی متاسفانه جهت‌گیری کلیت سیستم معطوف به بهرهوری نیست.
وی در ادامه با اشاره به موضوع حکمرانی، ابعاد فرهنگ و بهرهوری بر اساس رویکرد هافسد پرداخت و با تبیین 6 بعد فرهنگی چارچوب شامل فاصله قدرت، فردگرایی در مقابل جمع‌گرایی، اجتناب از عدم قطعیت، مردخویی، جهت‌گیری بلندمدت در مقابل کوتاه‌مدت و زیاده‌روی – خویشتن‌داری به تشریح هر یک از این ابعاد و مقایسه هر یک از آنها در کشورهای مختلف پرداخت.
دکتر محمد فاضلی با اشاره به مشخصات قدرت بالا و پایین گفت: قدرت بالا مبتنی بر پذیرش نابرابری، مشوق بوروکراسی، احترام زیاد برای رتبه و اقتدار و آموزش بر محور معلم است، در حالی‌که مشخصات قدرت پایین، ساختار سازمانی تخت، تصمیم‌گیری غیرمتمرکز، مدیریت مشارکتی و آموزش بر محور دانش‌آموز را شامل می‌شود.
وی به مشخصات فردگرایی بالا و پایین اشاره کرد و گفت: در فردگرایی بالا، تاکید بسیار بر رسیدن به اهداف شخصی و تصور از خود به مثابه «من» وجود دارد، در حالی‌که در فردگرایی پایین بر خوشبختی گروه تاکید شده و تصور از خود در مقوله «ما» تعریف می‌شود.
بررسی مشخصات مردخویی بالا و پایین بخش دیگری از صحبت‌های این استاد دانشگاه بود که خاطرنشان کرد: مردخویی بالا بر نقش‌های جنسی متمایز و بر دستاورد و خوشبختی مادی تاکید دارد، در حالی که مردخویی پایین بر نقش‌های جنسیتی شناور، ملایمت و حمایتگری و بر کیفیت زندگی متمرکز است. مشخصات اجتناب از قطعیت بالا شامل تحمل پایین در برابر عدم قطعیت و نپذیرفتن ابهام و ریسک‌پذیری می‌شود و در مقابل تحمل بالا در برابر عدم قطعیت، پذیرش زیاد ابهام و ریسک و پذیرش آسان‌تر ناشناخته‌ها از مشخصه‌های اجتناب از قطعیت پایین است.
دکتر فاضلی درباره مشخصات نگرش بلندمدت بالا و پایین نیز گفت: در این زمینه تمرکز بر آینده، به تعویق انداختن موفقیت و ارضای کوتاه مدت و تاکید بر رشد و حضور بلندمدت در مقابل تاکید بر آینده نزدیک، دریافت لذت و رضایت کوتاه و همچنین تاکید بر نتایج سریع و احترام به سنت قرار دارد. در لذتجویی بالا جامعه اجازه لذت نسبتا آزادانه را می‌دهد، ولی در نقطه مقابل نیاز به شدت از طریق هنجارهای اجتماعی کنترل می‌شود.
وی در ادامه به نمره‌های ایران در شاخص‌های 6 گانه اشاره کرد و در ادامه به مقایسه ایران با کشورهای هند، چین، آفریقای جنوبی، آلمان، اندونزی و کره جنوبی، گرجستان، ترکیه و عربستان سعودی پرداخت و بیان کرد: تحقیقات متعدد ارتباط وجوهی از ابعاد فرهنگ هافسد و کارآمدی، فرهنگ سازمانی اثربخش، نوآوری و ... را نشان داده‌اند.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه الگوی ثابت در خصوص ایران، پایین بودن نمره «بلندمدت نگری» است، این پرسش را مطرح کرد که آیا الگوهای حمکرانی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مقوم وجوه مناسب فرهنگ ملی برای بهرهوری و توسعه است؟
وی تصریح کرد: بهرهوری، مقوله همکاری مردم و حکومت است. کره‌جنوبی دهه هفتاد و ژاپن دهه‌های 50 تا 80 مصداق این نکته است. حکومت نمی‌تواند یک مسیر دیگری را برود و از مردم بخواهد بهرهوری را افزایش دهند. تعارض ملت و دولت است که بهرهوری را متوقف کرده است. بهرهوری ارتباط مستقیم با کیفیت حکمرانی دارد و رابطه آن از بالا به پایین است. در واقع از کیفیت حکمرانی، بهرهوری به‌وجود می‌آید. نمی‌گویم در همه جا این اتفاق افتاده است، ممکن است در جاهایی بهرهوری از پایین شکل گرفته است، ولی بستر آن فراهم بوده است. وقتی بستر ساختاری حکمرانی فراهم نیست، ارتقای بهرهوری اتفاق نمی‌افتد.
کشور نیازمند بهرهوری پویاست
استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر ایجاد بهره وری پویا گفت: در دنیای آینده، نیازها و نیازمندان شرایط بسیار متفاوتی با گذشته و حال خواهند داشت و تنها راه پایداری ایجاد سازگاری آگاهانه و هوشمندانه است.
دکتر احمد روستا، استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی در ادامه یازدهمین همایش ملی بهرهوری گفت: بهرهوری پویا وسازگار، رویکردی مطابق با تحولات و منطبق با واقعیات است که از یک‌سو هیچ چیزی را ثابت و همیشگی نمی‌داند و از سوی دیگر هیچ چیزی را کامل و جامع نمی‌پندارد. سازگاری موجب ظرفیت بیشتر برای برخورد با تحول شده است
وی با بیان اینکه بهرهوری سازگار و پویا یک ضرورت برای رقابت‌پذیری، پیشرفت، نوگرایی و نوآفرینی است، گفت: بهرهوری پویا موجب ارزش‌آفرینی و ارزش‌افزایی می شود که نیازمند، آگاهی، آمادگی و اقدام و اصلاح همه ارکان نظام بهرهوری است.
دکتر روستا تاکید کرد: دنیای آینده، دنیای جابجایی‌های گوناگون در کسب و کارها، دادوستدها و پدیده‌های مختلف است که یکی از آن پدیده‌ها، بهرهوری است.
وی، فرهنگ، فلسفه، فضا، فرایندها، فنون فناوری، فعالان، فعالیت‌ها، فرامین و فواید را از ارکان نظام بهرهوری سازگار عنوان کرد و گفت: بهرهوری پویا و سازگار، باید با واقع‌بینی و امیدواری، چابکی، هوشمندی و جهت‌مندی همراه بوده، از مقایسه‌های نادرست بپرهیزد و به جای نگرش مساله محور در تلاش برای نگرش فرصت محور باشد.
این استاد دانشگاه به ادامه تبیین موضوع بهرهوری پویا و سازگار پرداخت و گفت: بهرهوری پویا و سازگار رویکردی استراتژیک، نوگرا، خلاق، انعطاف‌پذیر و پاسخگو دارد و یکی از مهمترین نکات در این بهرهوری روزآمد شدن و کارآمد بودن آن است.
روستا تصریح کرد: در دنیای آینده، نیازها و نیازمندان شرایط بسیار متفاوتی با گذشته و حال خواهند داشت و تنها راه پایداری ایجاد سازگاری آگاهانه و هوشمندانه است.
وی همچنین به چالش‌های بهرهوری پویا و سازگاراشاره و عنوان کرد: شکاف بین نگرش، انتظارات و ارزش‌های بهره‌وران و بهره‌برداران، عدم توجه یکپارچه جامع و فراگیر به ارکان 10گانه نظام بهرهوری، ارائه راهکارها، توصیه‌ها، تکنیک‌ها و آموزش و انگیزش گذشته به جای نوگرائی، نوآفرینی و نوساختاری، نو ابزاری و نو رفتاری، بی توجی به مفاهیم و معانی، معیارها و مبانی، مفروضات و معلومات، و محیط و مدیریت بهرهوری پویا و سازگاربخش مهمی از این چالش‌هاست.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: الگوشناسی، استفاده از نیروهای متخصص و حرفه‌ای و نوگرا، تلاش جدی برای تحول و تقویت ارکان نظام بهرهوری ، ارزیابی عوامل موفقیت و شکست و ایستایی بهرهوری گذشته و فعلی و ارائه راه‌حل‌های متکی بر تحولات و واقعیات از مهمترین چاره‌های بهرهوری پویا و سازگار است و باید آنچه را که درست انجام نداده‌ایمُ اصلاح و تغییر دهیم تا به اهداف بهرهوری پویا و سازگار برسیم.
گفتمان غالب آموزش و پرورش، تحول خواهی و تحول آفرينی است
معاون شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه گفتمان آموزش و پرورش گفتمان تحول‌خواهی و تحول آفرینی در نظام تعلیم و تربیت است، گفت: سند تحول بنیادین آموزش وپرورش در پاسخ به نیاز جامعه و شرایط فرهنگی، اجتماعی و تاریخی كشور تدوین و تصویب شده است.
دکتر مجید رعنایی، معاون شورای عالی آموزش و پرورش در چهارمین نشست تخصصی یازدهمین همایش ملی بهره وری ایران که در سالن شیخ بهایی صندوق شکوفایی و نوآوری از سوی انجمن بهرهوری ایران همزمان به صورت حضوری و آنلاین برگزار شد، درباره بهرهوری وآموزش و پرورش گفت: بهرهوری در سازمان آموزش و پرورش از سازمان مركزی تا مدرسه را در بر می‌گیرد و حمایت آموزش و پرورش از برگزاری چنین نشست‌های علمی و پژوهشی و بهره‌مندی از یافته‌ها و دستاوردهای علمی و كاربردی آنها بسیار حائز اهمیت است .
وی با اشاره به اینکه گفتمان غالب آموزش و پرورش، گفتمان تحول‌خواهی و تحول آفرینی در نظام تعلیم و تربیت است، افزود: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در پاسخ به نیاز جامعه و شرایط فرهنگی، اجتماعی و تاریخی كشور تدوین و تصویب شده است و به مفهوم تحول عمیق و ریشه‌ای، همه‌جانبه، نظام‌مند، آینده‌پژوهانه مبتنی بر آموزه‌های وحیانی و معارف اسلامی مبتنی است.
رعنایی تصریح کرد: عدم ابتناء بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، كندی در همپایی با تحولات محیطی، كاستی در پاسخگویی به نیازهای جامعه و بازار كار پائین بودن نرخ بهرهوری و كاستی در تربیت نیروی انسانی در تراز اهداف انقلاب اسلامی از مهمترین دلایل ضرورت و چرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش به‌شمار می‌آید.
معاون شورای عالی آموزش و پرورش گفت: بهرهوری در آموزش و پرورش از منظر فلسفی مقایسه همه ارزش‌های ایجاد شده اعم از مادی و غیرمادی با كلیه ارزش‌های به كار گرفته شده در گستره زمان، از منظر علمی انجام درست كارهای درست یا همان كارآیی به همراه اثربخشی، از نقطه نظر عملیاتی مقایسه ستانده بر نهاده و از نظر منظر فرهنگی به‌عنوان یك رویكرد فرهنگی است كه همواره سعی در بهبود وضع موجود برای دستیابی به وضع مطلوب دارد.
وی تصریح کرد: بهرهوری، یك فرهنگ است و مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها، گرایش‌ها، رفتارهای نهادینه شده در فرد، خانواده و جامعه را در بر می‌گیرد و با تغییر و تحول همراه است.
رعنایی به بیانیه مأموریت سند تحول بنیادین اشاره و خاطرنشان کرد: وزارت آموزش و پرورش مهمترین نهاد تعلیم وتربیت رسمی عمومی، متولی فرایند تعلیم و تربیت در همه ساحت‌های تعلیم و تربیت، قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه اسلامی بر اساس نظام معیار اسلامی، با مشارکت خانواده، نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و غیر دولتی است. این نهاد ماموریت دارد با تاکید بر شایستگی‌های پایه، زمینه دستیابی دانش آموزان در سنین لازم‌التعلیم طی 12 پایه (چهار دوره تحصیلی سه ساله) تحصیلی به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی ، اجتماعی و جهانی را به‌صورت نظام مند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثر بخش فراهم سازد و انجام این مهم نقش زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.
به گفته معاون شورای عالی آموزش و پرورش، برقراری نظام اثربخش و كارآمد مدیریت و مدیریت منابع انسانی بر اساس نظام معیار اسلامى و ارتقای اثر بخشی و افزایش كارایی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی از مهمترین اهداف سند تحول بنیادین است.
وی در ادامه اظهار کرد: استقرار نظام مدیریت اثربخش، كارآمد، مسئولیت‌پذیر و پاسخگو، ساماندهی و به‌كارگیری بهینه و اثربخش منابع انسانی و توزیع عادلانه آن در سراسر كشور، بهینه‌سازى سیاست‌ها و برنامه‌هاى نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی براى افزایش كارآیى و اثربخشى مدارس خارج از كشور، تأمین تسهیلات و امكانات و ایجاد سازوكارهای كارا و اثربخش در آموزش‌های ضمن خدمت معلمان و اصلاح ساختار اجرایی و كاهش تعداد واحدهای اداری، متناسب با مدیریت كارآمد و اثربخش از دیگر برنامه ها و اهداف کلانی است که در این سنر راهبردی و مادر مورد تاکید قرار گرفته است.
رعنایی گفت: چشم اندازی که این سند در افق 1404 در نظر گرفته باید زمینه‌های تربیت دانش آموزانی عامل به عمل صالح، تعالی جو و تحول آفرین، انقلابی، آینده‌نگر، عاقل، متعهد، امین، بصیر، حق شناس انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت‌ها و وظایف در برابر خدا، خود، دیگران و طبیعت، حقیقت‌جو و عاقل، عدالت‌خواه و صلح‌جو، ظلم‌ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن دوست، مهرورز، جمع‌گرا و جهانی‌اندیش، ولایت‌مدار و منتظر و تلاشگر در جهت تحقق حكومت عدل جهانی، با اراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاكدامن و با حیا، انتخابگر و آزادمنش، خلاق و کارآفرین و مقتصد و ماهر، سالم و بانشاط، قانون‌مدار و نظم پذیر و آماده ورود به زندگی شایسته فردی، خانوادگی و اجتماعی است.
معاون شورای عالی آموزش و پرورش، توجه به ساحت‌های ششگانه تربیت، هم‌سوسازی کتاب‌های درسی با اسناد تحولی، طرح ایران مهارت و توسعه رشته‌های کاردانش و هماهنگی با دستگاه‌های مختلف، طرح مدرسه کانون تربیتی محله، توسعه استفاده از فناوری‌های نوین، طراحی نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت، توسعه سیاست چند تالیفی و توسعه دوره پیش دبستانی را از جمله راهکارهای این سند برای دستابی به اهداف برنامه تحول برشمرد.
بهرهوری به‌عنوان یک فرهنگ در جامعه شکل گیرد
دکتر اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان آخرین سخنران نشست تخصصی فرهنگ و بهرهوری و یازدهمین همایش ملی بهرهوری با تشریح وضعیت کنونی جامعه و خلق‌وخو و رفتار ایرانی‌ها گفت: آنچه در جامعه امروز، ما با آن روبرو هستیم جامعه‌ای است متشکل از چندگانگی باورها که این باورها هم‌سو نیستند، قدرت هم‌اندیشی از این جامعه رخت بربسته است، چرا که هیچ‌گونه هم‌فکری و هم‌اندیشی برای ارائه مطالبات واحدی ندارند. باید حرکتی در جامعه شکل بگیرد که به درک درستی از این واقعیت‌ها برسیم.
قبل از هر اقدامی باید موضوع بهرهوری به‌عنوان یک فرهنگ در جامعه شکل گیرد و مردم بدانند که لازمه تصحیح رفتارها از خلال بهرهوری می گذرد. اگر مردم بهرهوری را در زندگی، برنامه‌ریزی، اخلاق و‌منش و رفتارهایشان به‌عنوان یک اصل بپذیرند، می‌توان به جامعه نظم داد و رفتارهای سازنده‌ای را برای آنها تعریف کرد.
دکتر بروجردی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ایثار و جانفشانی‌های زنان در انقلاب و دفاع مقدس، بر توانمندی زنان تاکید و خاطرنشان کرد: جامعه و مدیران باید به این باور برسند که ما زنان بسیار توانمندی داریم که می‌توانند در تمامی عرصه‌ها نقش‌آفرینی کنند. امروز زنان پابه‌پای مردان و حتی در برخی محافل علمی، جلوتر از مردان هستند بنابراین باید باور توانمندی زنان جدی تلقی شود.
فایل‌های مرتبط:
بهرهوری سازگار و پویا - دکتر احمد روستا
بهرهوری و آموزش و پرورش - دکتر حسین رعنایی
مطالب مرتبط:
نشست 3: بهره وری، دولت و نظام اداری
نشست 2: بهره وری، اقتصاد و محیط کسب و کار