در جلسه امروز با موضوع بهره‌وری و چالش‌های آن در دانشگاه با حضور دکتر نوید، مهندس کلانتری، آقای بنیانیان و آقای اسکندری، در دبیرخانه مرکزی دانشگاه ازاد ، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
مهندس کلانتری در آغاز سخنان خود با تأکید بر مغفول ماندن بهره‌وری در جامعه، آن را یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی کشورها برشمردند. ایشان با اشاره به سهم ۳۱ تا ۳۵ درصدی بهره‌وری در چهار برنامه توسعه کشور، به تعریف ساده آن پرداختند: "بهتر کردن کار، استفاده بهینه از منابع و امکانات." وی افزود: " اثربخشی در بهره‌وری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بهره‌وری ترکیبی از کارایی و اثربخشی است و شیوه و مسیر انجام کار باید به درستی انتخاب شود."
چالش‌های بهره‌وری در آموزش و پرورش
مهندس کلانتری برای تبیین موضوع، به موانع اصلی بهره‌وری پرداختند که شامل: تبعیض، بروکراسی زائد، رانت و فساد، عدم توجیه و باور به بهره‌وری، افت سرمایه اجتماعی و بی‌ثباتی اقتصادی می‌شود.
با توجه به آمار سال ۱۴۰۳، میانگین نمرات ۹ تا ۱۲ برای دانش‌آموزان، نشان‌دهنده تربیت نسلی با نوآوری و خلاقیت پایین است. همچنین، نرخ بیکاری دو برابری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و مشغول به کار شدن بسیاری از آن‌ها در رشته‌های غیرمرتبط، مؤید ناکارآمدی نظام آموزشی در تربیت نیروی کار مورد نیاز جامعه است. در این راستا، سوالاتی نظیر "آیا شاخصی برای جهت جذب دانشجویان وجود دارد؟" مطرح شد.
راهکارهای ارتقاء بهره‌وری در آموزش عالی
مهندس کلانتری راهکارهایی را برای افزایش کارآمدی و بهره‌وری در آموزش عالی ارائه دادند:
• اعطای اختیارات به دانشگاه‌ها و مدارس برای تصمیم‌گیری: تمرکزگرایی بالا یکی از آسیب‌های دانشگاه آزاد است و مدیران استان‌ها و واحدها باید اختیارات بیشتری برای مدیریت داشته باشند.
• توجه به جایگاه معلم و استاد: ارتقاء منزلت و جایگاه معلم و استاد در جامعه.
• اصلاح ساختار حکمرانی آموزش: بازنگری در ساختارهای مدیریتی و نظارتی.
• تمرکز سیاست‌گذاری در آموزش و پرورش: ایجاد وحدت رویه در سیاست‌گذاری‌های کلان.
• اصلاح نظام ارزشیابی دانش‌آموزان، دانشجویان و معلمان: ایجاد سیستم‌های ارزیابی دقیق و کارآمد.
در مثالی دیگر، به وجود ۷۰۰۰ پروژه نیمه‌تمام عمرانی در کشور اشاره شد که بالغ بر ۲۰۰۰ همت سرمایه راکد را در بر گرفته و خود گویای عدم بهره‌وری در تخصیص منابع است.
ابعاد بهره‌وری در دانشگاه آزاد اسلامی
مهمترین عنصر رشد و توسعه، منابع انسانی عنوان شد و بهره‌ور ساختن و توسعه آن، مأموریت اصلی هر حاکمیتی است. در این بخش، به تعریف و ابعاد مختلف بهره‌وری در دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته شد:
1. بهره‌وری فیزیکی: استفاده بهینه از فضاهای فیزیکی و واحدهای راکد.
2. بهره‌وری مالی: مدیریت کارآمد منابع مالی.
3. بهره‌وری سرمایه: بازدهی مناسب سرمایه‌گذاری‌ها.
4. بهره‌وری اساتید: ارزیابی عملکرد و اثربخشی اعضای هیئت علمی.
5. بهره‌وری کارکنان: میزان آشنایی با وظایف و انجام صحیح آن‌ها.
6. بهره‌وری دانشجویان: در نظر گرفتن اثربخشی کار و حرکت از گزارش اقدامات به گزارش نتایج.
ضرورت تعریف شاخص‌ها و چرخه بهره‌وری
نقطه اصلی بهره‌وری، فکر و تحلیل است که نیازمند آمار و اطلاعات دقیق و شاخص‌های درست است. کلی‌گویی و کیفی‌گویی در این زمینه پذیرفته نیست. پیشنهاد شد که کمیته یا بخشی ویژه بهره‌وری با حضور افراد صاحب‌نظر و خوش‌فکر تشکیل شود تا شاخص‌های بهره‌وری را تعریف کند.
چرخه بهره‌وری شامل چهار بخش اصلی است: شناخت وضع موجود، تعریف و اجرای شاخص‌ها، اندازه‌گیری و پیاده‌سازی، و در نهایت اصلاح و تکرار چرخه. پیشنهاد شد که دانشگاه آزاد اسلامی مدل بهره‌وری خاص خود را تعریف و طراحی کند و این امر با مشارکت کارکنان و مدیران دانشگاه محقق شود. همچنین، تأکید شد که در این مسیر از مشاوران متخصص و با تجربه استفاده شود، زیرا بازده یک مشاور خوب بسیار بالاست و یک تصمیم درست می‌تواند جبران‌کننده اشتباهات گذشته باشد.
